Op weinig andere plaatsen in Zutphen en Warnsveld herinnert zoveel aan de bevrijding in april 1945 en de strijd die hier aan vooraf ging dan in de wijk Looërenk en Woud. In deze relatief jonge wijk zijn twaalf straten en een fiets- en voetgangersbrug naar de gesneuvelde Canadese bevrijders van het Stormont, Dundas & Glengarry Highlanders regiment en het North Nova Scotia Highlanders regiment vernoemd.
In de eerste dagen van april 1945 speelde zich op het grondgebied van de wijk één van de meest dramatische gebeurtenissen af. Voorafgaand aan de bevrijding van Warnsveld en Zutphen, op 8 april 1945, is er op 4 april 1945 een hevige strijd geleverd op de Looër Enkweg en omgeving tussen jonge Duitse parachutisten en de infanteristen van de Canadese negende Highlanders Brigade, het Stormont, Dundas & Glengarry Highlanders regiment. Daarbij vielen aan beide zijden veel slachtoffers. Een uitvoerig verslag van deze aprildagen in 1945 kunt u lezen in het door Christiaan te Strake bewerkte artikel van Henk Dijkman, “De Glens in Leesten” in het periodiek van de Historische Vereniging Zutphen, ZUTPHEN van 15 februari 1995. Henk Dijkman is een naar Canada geëmigreerde oud-bewoner van de wijk.
Voor de bevrijding van Warnsveld en Zutphen werden vier Canadese infanterieregimenten ingezet. Eén daarvan was het Stormont, Dundas & Glengarry Highlanders regiment (De Glens). In de ochtend van 4 april 1945 trok het regiment vanaf de Hekkelerdijk de Looërenk op via de Looër Enkweg naar de Leestense school aan de Kerkhofweg. De school was daarvoor door de Duitsers gevorderd. Onderweg werden de Glens onverwacht door jonge fanatieke Duitse parachutisten onder vuur genomen, waarbij drie Canadese militairen sneuvelden. Bij andere gevechten op die 4e april in het toenmalige buurtschap Leesten werden nog eens 8 leden van het Stormont, Dundas & Glengarry Highlanders regiment en één lid van het North Nova Scotia Highlanders infanterieregiment gedood. Alle militairen werden tijdelijk begraven op het kerkhof bij de Rooms-Katholieke kerk in Vierakker. Een jaar later kregen zij een definitieve rustplaats op de Canadese begraafplaats in Holten.
Het Witte Kruisje
Midden op de Looërenk, op een open veldje omzoomd door een haag, staat nu het ‘Witte Kruisje’. Het is de plaats waar de eerste militair van het regiment, korporaal Aimé Periard, op 4 april is gesneuveld. ‘CPL A.P. Periard, V 4 april 1945 Leesten’, staat op het kruisje te lezen. Op een informatiebord bij het kruisje staat de tekst: ‘Hun namen leven voort in de straten en de brug in deze wijk’
Het kruisje is in het voorjaar van 1994 daar tijdelijk neergezet door de museumcommissie van Groot Graffel. Deze commissie werd gevraagd het bezoek in het voorjaar van 1994 van de broer van de gesneuvelde Aimé Periard, Frank Periard, aan Zutphen en Warnsveld voor te bereiden. Het kruisje staat tot op heden nog steeds op dezelfde plaats. Jaarlijks, op 4 april worden hier de 11 omgekomen leden van de Glens op de Looër Enkweg herdacht. Later, op 1 mei 1995, is het officiële ‘Monument voor Canadese Militairen in Warnsveld’ aan de Kerkhofweg, naast de achteringang van het psychiatrisch ziekenhuis Groot Graffel, onthuld. Een gemetselde zuil met drie plaquettes van natuursteen. Op de plaquettes zijn naast de namen van de gesneuvelde elf Glens op de Looërenk de namen aangebracht van alle 36 Canadese militairen die tussen 2 en 7 april 1945 in het buurtschap Leesten en de directe omgeving van Warnsveld om het leven zijn gekomen.
Het Stormont, Dundas & Glengarry Highlanders regiment heeft bij de bevrijding van Zutphen en Warnsveld een cruciale rol gespeeld. Bij terugkeer naar zijn vaderland heeft de veteraan Joe Sullivan van het regiment zich mede ingezet dat 10 straten en een fiets- en voetgangersbrug over de Ooyerhoekse Laak de namen kregen van de gesneuvelde soldaten op de Looërenk. In 2005 was hij op 99 jarige leeftijd nog aanwezig bij de plechtigheid op de Looër Enkweg voor de onthulling van de straatnamen. Een jaar later, op 100 jarige leeftijd, overleed deze langstlevende veteraan van het regiment. De straatnamen zijn blijvende herinneringen en een eerbetoon aan 12 jonge mannen van de Canadese regimenten die hun leven gaven voor onze vrijheid. ‘Hun namen leven voort in de straten en de brug’ met name bij vele van de nu ruim 2.100 bewoners in deze mooie wijk.
Het gehele artikel van Henk Dykman is te lezen via onderstaande link:
https://erfgoedcentrumzutphen.courant.nu/issue/ZU/1995-02-15/edition/null/page/4?query=
Meer beeldmateriaal volgt
Bronnen:
- Zutphen, Het Witte Kruisje (https://oorlogsgravenstichting.nl/monumenten/zutphen[1]het-witte-kruisje)
- Warnsveld, Monument voor Canadese Militairen (https://oorlogsgravenstichting.nl/monumenten/warnsveld-monument-voor[1]canadese-militairen)
- ww2memorial, (https://ww2memorial.nl/)
- Te Strake, C. (1964). De Glens in Leesten. ZUTPHEN, 15 februari 1995, 2-11